Chế độ dinh dưỡng rất quan trọng trong việc duy trì và ngăn ngừa các biến chứng của huyết áp cao, giúp người bệnh có sức khỏe tốt
Những người bị huyết áp cao có chỉ số huyết áp cao hơn bình thường, là một yếu tố nguy cơ chính của các bệnh tim. Chế độ dinh dưỡng là rất quan trọng trong việc duy trì và ngăn ngừa các biến chứng của huyết áp cao. Người bệnh cần tạo một chế độ ăn uống khoa học, chú trọng giảm muối, hạn chế thức ăn giàu cholesterol và chất béo bão hòa (axit béo no).
Có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến bệnh cao huyết áp, chẳng hạn như: yếu tố tâm lý; ăn uống (ăn mặn, uống rượu bia, hay sử dụng các chất kích thích như trà; cà phê, thuốc lá…). Vì vậy, chế độ ăn uống hợp lý và khoa học là rất cần thiết cho việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh cao huyết áp.
Điều chỉnh chế độ ăn uống và kiểm soát cân nặng được gọi là liệu pháp không dùng thuốc. Các liệu pháp không dùng thuốc khác bao gồm ngừng hút thuốc; giảm căng thẳng; cai rượu và tập thể dục thường xuyên. Các liệu pháp không dùng thuốc có tác dụng hạ huyết áp nhưng dùng riêng rẻ có hiệu quả lại tốt hơn rất nhiều khi sử dụng cùng lúc. Trong bài viết này; tôi chỉ đề cập đến chế độ ăn uống khoa học cho người tiểu đường.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người cao huyết áp như thế nào?
Nguyên tắc chung để xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bị cao huyết áp như sau:
Hạn chế lượng muối ăn vào < 5g/ngày. Giảm cân; giảm năng lượng nếu có béo phì; thực đơn có năng lượng <35 kcal/kg/ngày. Người thừa cân; béo phì có thể tính năng lượng theo mức chỉ số khối cơ thể (BMI):
- BMI từ 25 – 29,9 năng lượng ăn vào là 1.500 kcal/ngày
- BMI từ 30-34,9 năng lượng đưa vào là 1.200 kcal/ngày
- BMI từ 35 – 39,9 năng lượng ăn vào là 1.000 kcal/ngày
- BMI ≥ 40 thì năng lượng đưa vào là 800 kcal/ngày.
Những người bị cao huyết áp kèm theo béo phì hoặc rối loạn dung nạp đường (tiền đái tháo đường) đều cần giảm lượng calo nạp vào cơ thể bằng cách không nên ăn các loại thực phẩm chứa quá nhiều năng lượng.
Thực phẩm dễ gây béo phì; thừa mỡ trong cơ thể sẽ khiến lượng cholesterol máu tăng cao; tích tụ trong thành mạch gây nên xơ vữa động mạch. Thể trọng tăng lên cũng khiến huyết áp tăng; thể trọng càng tăng nhiều thì huyết áp càng cao. Vì vậy cần tiết chế ăn uống; duy trì thể trọng không nên để thừa cân.
Người cao huyết áp cần chú ý giảm muối
Với các món ăn mặn chứa nhiều muối; đây là vấn đề cần mà người cao huyết áp đặc biệt chú ý quan tâm; làm sao hạn chế tối thiểu lượng muối tiêu thụ.
Muối ăn đã được nhiều nghiên cứu chứng minh vai trò của nó trong cao huyết áp. Các nghiên cứu cho thấy rằng; ở những quốc gia với chế độ dinh dưỡng nhiều muối có tỷ lệ dân số bị cao huyết áp nhiều hơn ở những quốc gia với chế độ ăn ít muối hơn. Các nhà khoa học cho rằng; khi thừa muối thì lượng dịch trong máu tăng lên gây cao huyết áp; và lượng muối ứ đọng nhiều trong thành mạch làm thành mạch “cứng hơn”; là một yếu tố thuận lợi cho cao huyết áp.
Người cao huyết áp cần giảm lượng muối hấp thụ
Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra khuyến cáo; hạn chế lượng muối đưa vào cơ thể giúp kiểm soát huyết áp ở người cao huyết áp như sau: Ở người trưởng thành; mỗi ngày chỉ dùng dưới 2,3 gam muối (một muỗng cà phê muối ăn) sẽ giúp giảm huyết áp 2-8 mmHg. Hạn chế muối ăn đặc biệt cần thiết đối với người bị cao huyết áp có suy tim hoặc người già.
Để tránh việc sử dụng đồ ăn có nhiều muối; người cao huyết áp cần chú ý kiểm tra lượng muối ghi trên bao bì thực phẩm đối với thực phẩm mua sẵn; hạn chế ăn các món có dùng nhiều muối như dưa hành; món kho, nấu ăn ít muối dùng gia vị thay thế vị mặn của muối. Người bị cao huyết áp khi áp dụng được chế độ ăn ít muối thì sẽ có khoảng 20-60% số người giảm được huyết áp rõ rệt.
Thực phẩm nên và không nên với người cao huyết áp
Người bệnh cao huyết áp cần hạn chế thực phẩm có nhiều cholesterol và axit béo no; hạn chế đồ ăn nhanh; chứa nhiều muối như: mì tôm; bánh mặn, gà rán và khoai tây chiên.. Thực phẩm chế biến sẵn như thịt muối; cá muối, giò, chả, pate, dưa muối, cà muối, phủ tạng động vật; mỡ động vật, bơ, trứng cũng không tốt cho bệnh nhân cao huyết áp. Chất béo từ da và thịt gia cầm không tốt với người cao huyết áp
Chất béo từ thịt và da các loại gia cầm là yếu tố góp phần quan trọng vào việc gây xơ vữa động mạch dẫn đến cao huyết áp; bệnh tim, đột quỵ. Thay vì đó, người bệnh nên dùng các món ăn chế biến từ cá; hải sản để có thêm các acid béo không no; omega, khoáng chất có lợi. Thực nghiệm đã cho thấy đường cũng là nguyên nhân gây cao huyết áp. Do vậy, không chỉ người bị đái tháo đường mà người bị cao huyết áp cũng cần hạn chế tối thiểu lượng đường nạp vào cơ thể; hạn chế các chế phẩm từ đường như bánh, mứt, kẹo….
Ngoài ra, bệnh nhân cao huyết áp cũng cần hạn chế các thức uống kích thích: rượu; cà phê, thuốc lá, nước chè đặc… sử dụng các thức ăn; nước uống có tác dụng an thần; hạ huyết áp, lợi tiểu như: hạt sen, ngó sen…/.
Nguồn: Vinmec.vn
