Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một bệnh về chức năng tiêu hóa (hệ tiêu hóa). Đau bụng, đầy bụng, tiêu chảy và/hoặc táo bón có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Hội chứng ruột kích thích bệnh phức tạp và đa yếu tố, bao gồm quá mẫn nội tạng, thay đổi hệ thực vật đường tiêu hóa và các yếu tố tâm lý xã hội bao gồm cả trục não-ruột.
Nói chung, IBS không thể được chẩn đoán trừ khi loại trừ nguyên nhân của các triệu chứng khác; chẳng hạn như ung thư; viêm đại tràng nhiễm trùng; bệnh viêm ruột hoặc bệnh celiac.
Bởi vì sinh lý bệnh của IBS là đa yếu tố; nhiều phương pháp điều trị thường được sử dụng; bao gồm thuốc điều trị các triệu chứng; làm giảm căng thẳng bao gồm phản hồi sinh học và can thiệp chế độ ăn uống. Chế độ ăn ít FODMAP được một nhóm nghiên cứu tại Đại học Monash phát hiện ra rằng việc hạn chế thực phẩm chứa nhiều FODMAP có thể giúp giảm bớt các triệu chứng đau đớn thường gặp của IBS như đau bụng; đầy hơi; chướng bụng; tiêu chảy và táo bón.
FODMAPs (oligosacarit lên men; disacarit, monosacarit và polyol) là các carbohydrate chuỗi ngắn được hấp thu kém qua đường tiêu hóa (GI) ở một số người và gây ra khí; chướng bụng và đau. Thật không may; nhiều bác sĩ lâm sàng không biết về lợi ích tiềm năng của can thiệp chế độ ăn uống này hoặc thoải mái hơn với phương pháp dược lý truyền thống trong điều trị IBS. “Nâng cao nhận thức về chế độ ăn uống FODMAP thấp ở cả bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân là rất quan trọng vì hai phương pháp có thể phối hợp với nhau và không loại trừ lẫn nhau”.
Hiệu quả của FODMAP
“Có đến 70% -80% bệnh nhân mắc IBS có thể được hưởng lợi; ở một mức độ nhất định; từ chế độ ăn uống FODMAP thấp”; Eamonn M. Quigley; MD, giám đốc của Trung tâm Lynda King. và David M. Underwood cho biết Rối loạn tiêu hóa tại bệnh viện Houston Methodist. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng “rất khó để thực hiện vì nó loại trừ nhiều loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng; cũng như thực phẩm đóng vai trò là chất nền cho vi khuẩn đường ruột có lợi.”
Ví dụ về các loại thực phẩm không được phép trong chế độ ăn ít FODMAP bao gồm lúa mì; lúa mạch đen; hành tây, các loại đậu và tỏi ; rất giàu oligosacarit; các sản phẩm sữa giàu đường sữa (một loại disacarit thường được biết đến); và trái cây có hàm lượng fructose cao; cũng như trái cây; rau quả và chất làm ngọt nhân tạo có nhiều mannitol và sorbitol.
Can thiệp chế độ ăn uống cho bệnh nhân IBS – Chế độ ăn kiêng FODMAP thấp
Trong một cuộc khảo sát gần đây với 1.562 bác sĩ tiêu hóa ở Hoa Kỳ; gần 60% chỉ ra rằng ít nhất một nửa số bệnh nhân mắc IBS liên quan thực phẩm với các triệu chứng tiêu hóa của họ. Trước khi tìm cách điều trị với bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa; bệnh nhân có nhiều khả năng sử dụng ‘thử và sai’; hoặc chế độ ăn không có lactose hoặc không chứa gluten hơn là thử chế độ ăn FODMAP thấp.13 Hơn một nửa số bác sĩ tiêu hóa được khuyến nghị liệu pháp ăn kiêng 75% bệnh nhân của họ bị IBS với chế độ ăn FODMAP thấp là phổ biến nhất.
Đối với nhiều người; thực phẩm có chứa FODMAP (tất cả đều là carbohydrate); đã được chứng minh là làm trầm trọng thêm IBS.14-16 Tiêu thụ chế độ ăn hạn chế thực phẩm có hàm lượng FODMAPs cao đã được chứng minh là làm giảm các triệu chứng và do đó cải thiện chất lượng cuộc sống trong 50-80% bệnh nhân IBS. FODMAPs có tính thẩm thấu cao (hút nước vào ruột); hấp thu kém và bị vi khuẩn đường ruột lên men nhanh chóng dẫn đến sản sinh dư thừa khí.
Thực phẩm giàu FODMAP được phân loại thành những loại có chứa fructans / galacto-oligosaccharides (GOS); lactose, fructose dư thừa (tỷ lệ fructose trên glucose> 1) và polyols. Một số thực phẩm có thể chứa nhiều hơn một loại. Bảng 2 cung cấp các nguồn lực để giúp xác định các loại thực phẩm trong từng loại.
Fructan và Galacto-oligosaccharides (GOS)
Fructan là các polyme fructose (oligosaccharides) được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm; bao gồm hành; tỏi và một số loại trái cây và ngũ cốc. Cũng bao gồm trong danh mục này là inulin và fructo-oligosaccharides được thêm vào nhiều loại thực phẩm dưới dạng prebiotics. Ruột non (ruột non) không thể thủy phân các liên kết fructose-fructose; do đó; fructan đi vào ruột già thay vì được hấp thụ trong ruột non.
Trong ruột kết, chúng được lên men bởi vi khuẩn đại tràng; gây ra các triệu chứng liên quan đến IBS ở những người quá mẫn nội tạng. Lúa mì, hành tây và tỏi là những loại fructan rất phổ biến trong nguồn cung cấp thực phẩm của Hoa Kỳ. Các phân tử GOS bao gồm các liên kết galactose-galactose cũng không thể bị thủy phân hoặc hấp thụ trong ruột non; gây ra các triệu chứng tương tự như fructan trong ruột kết. Đậu lăng, đậu xanh (và do đó là đậu Hà Lan); và đậu đỏ là những nguồn phổ biến của GOS.
Đường lactose
Nhiều cá nhân, ngay cả những người không có IBS; không dung nạp lactose hoặc dị ứng với lactose. Lactose là một disaccharide của glucose và galactose; thường bị thủy phân trong đường viền bàn chải của ruột non gần. Khi lactose không được hấp thu; disaccharide có thể tạo ra khí và căng thẳng ở cả ruột non và ruột kết. Các nguồn thông thường của lactose bao gồm sữa; kem, sữa chua và một số loại pho mát.
Fructose
Fructose được hấp thu dễ dàng hơn trong HATT khi có glucose; vì vậy thực phẩm có lượng fructose dư thừa so với glucose sẽ dẫn đến kém hấp thu fructose. Những người bị IBS và quá mẫn nội tạng sẽ bị chướng bụng; đau và chướng bụng do phản ứng kém hấp thu fructose này. Thực phẩm có hàm lượng fructose dư thừa bao gồm; nhưng không giới hạn; dưa hấu, dứa, mật ong, táo, lê và tất cả các loại thực phẩm và đồ uống có siro ngô fructose cao.
Thực phẩm có lượng fructose dư thừa so với glucose sẽ dẫn đến kém hấp thu fructose
Polyols
Polyols là chất làm ngọt giảm calo / carbohydrate; thường được gọi là rượu đường (như sorbitol, mannitol, xylitol, isomalt). Sorbitol và mannitol có tự nhiên trong các loại thực phẩm như nấm; bơ, mận / nước ép mận và trái cây đá; nhưng cũng được thêm vào thực phẩm không đường như gelatin; bánh pudding và đồ uống.
Xylitol và isomalt được thêm vào các sản phẩm làm ngọt thương mại như kẹo cao su và các sản phẩm được tiếp thị là “không đường”. Các polyol này được hấp thụ chậm dọc theo chiều dài của ruột non. Chúng thường đến đại tràng; nơi chúng hoạt động như tác nhân thẩm thấu kéo chất lỏng vào ruột và được lên men bởi vi khuẩn đại tràng. Điều này gây ra ‘đầy hơi và căng thẳng’ thường gặp trong IBS. Tất cả các cá nhân; không chỉ những người bị IBS; dễ bị tiêu chảy khi tiêu thụ các sản phẩm này với lượng lớn; do đó, cảnh báo trên nhiều sản phẩm có chứa cồn đường thêm nhân tạo – “tiêu thụ quá mức có thể có tác dụng nhuận tràng.” Những người bị IBS có thể có ngưỡng phản ứng với polyols thấp hơn./..
Nguồn: Vinmec.vn
